Co to jest mętność?
W mowie niemieckiej pojęcie mętności posiada na ogół negatywne znaczenie: co w tłumaczeniu na język polski przybiera następującą postać - "pogorszenie gospodarki", "niejasna sytuacja rynkowa", "złe widoki na przyszłość", "posępny". Istnieją przy tym piękne przykłady efektów, które można odnieść do promieniowania świetlnego: czerwień zachodzącego słońca, niebieski kolor nieba i także taki sam kolor naszych planet. Istnieją bardzo małe cząstki na tym świecie, które są przyczyną tego fenomenu: Światło rozprasza się na najmniejszych partykułach (molekuły, koloidy, zawiesiny: do wielkości partykuły nie przekraczającej 500 nm mówi się o koloidach, później o zawiesinach). Mętność może występować w ciałach stałych, cieczach i także w gazach. W gazie nie zawierającym cząstek lub np. w wodzie (przyjmujemy, że ciśnienie i temperatura wewnątrz medium jest stała i w pierwszym przybliżeniu pomijamy rozproszenie molekuł) nie dochodziłoby do zmiany kierunku promieni świetlnych. Medium byłoby postrzegane jako całkowicie przezroczyste (przezroczysty gaz, ciecz lub ciało stałe).

Jeżeli jednak w medium znajdują partykuły, światło w miejscu napotkania cząstki ulega rozproszeniu i w ten sposób powstaje zmętnienie. Ilość światła, która może przejść przez medium, jest więc ograniczona.
W przeciwieństwie do tego ilość światła rozproszonego wzrasta przy rosnącej liczbie cząstek.
Czy medium uległo zmętnieniu czy jest przezroczyste stwierdza się na ogół wizualnie. Istnieją różne możliwości sprawdzenia: Aby uniknąć wpływu zróżnicowanej absorpcji wysyłanego światła zależnej od długości fali (luźne, substancje pochłaniające światło, substancje barwione) stosowana jest zarówno przy kontroli jak i pomiarze zmętnienia zdefiniowana wielkość fali znajdująca się powyżej powyżej granicy 800 nm, a więc w obszarze IR. Przeważnie stosowana jest długość fali wynosząca 860 nm.
Kontrola światłem przechodzącym – absorpcja (metoda 0°)
W tej konfiguracji kontrolowane jest osłabienie przechodzącego światła. Wymiarem referencyjnym jest np. przezroczysta próbka i także próbka z ustalonym zmętnieniem. Możliwe jest utworzenie tabeli do wzorcowania (wzorcowanie wielopunktowe).
Kontrola rozproszenia wstecznego (metoda 180°)
W tym przypadku do oceny przyjmowane jest wyłącznie światło odbite pod kątem 180°. Wzrost zmętnienia do określonego stopnia powoduje zwiększenie wartości sygnału (punkt zwrotny: przy przekroczeniu określonej wartości koncentracji cząstek dalszy przyrost prowadzi do osłabienia sygnału). W oparciu o doświadczenie można stwierdzić, że punkt zwrotny występuje dopiero przy bardzo wysokiej koncentracji partykuł.
Kontrola rozproszenia bocznego (metoda 90°)
Wprawdzie także kontrolowane jest także światło rozproszone, jednak przy tej konfiguracji nie chodzi tutaj o rejestrację bocznego światła rozproszonego, a raczej o światło rozproszone pod kątem 90°.
Wzrost koncentracji cząstek także w tym przypadku powoduje zwiększenie wartości sygnału. Przy przekroczeniu określonej koncentracji efekt ulega odwróceniu. Z tego względu ten rodzaj kontroli przynosi najlepszy efekt przy niskiej koncentracji, natomiast przy wysokiej należy zwracać uwagę, żeby nie przekroczyć tzw. punktu zwrotnego.
Pomiar osłabienia światła transmitowanego (metoda 0°)
Ustalenie zmętnienia zgodnie z normą EN ISO 7027 Punkt 6.4 narzuca stosowanie promieniowania równoległego w zakresie długości fal wynoszącej 860 nm. Należy umieścić odbiornik pod kątem 0°. Według EN ISO 7027 ta metoda pomiaru jest zalecana w przypadku silnego zmętnienia wody, (mierzone są jednostki FAU (formazylowe jednostki osłabienia), zwykle z wartościami FAU w granicach 40-4000.
Pomiar promieniowania rozproszonego (metoda 90°)
W punkcie 6.3 normy EN ISO 7027 narzucona jest także w tym przypadku długość fali wynosząca 860 nm przy promieniowaniu równoległym. Odbiornik jest umieszczony pod kątem 90°. Według EN ISO 7027 ta metoda pomiaru zalecana jest dla wody o małym stopniu zmętnienia. Mierzone są jednostki FNU (formazylowe jednostki mętności). Wartości leżą w granicach między 0 FNU a 40 FNU.
SPECTRO-1-SLU-IR | ![]() |
SI-SLU-16-IR | ![]() |
SPECTRO-1-50-FCL-IR | ![]() |
SI-SLU-16-DIF-IR | ![]() |
KL-M18-XL-A3.0 | ![]() |
KL-M34-XL-A3.0 | ![]() |
D-S-A3.0-3.0-1200-22° | ![]() |
SPECTRO-1-FIO-IR | ![]() |